Bireyin sağlıklı ve insan onuruna yakışır bir yaşam sürmesini sağlamak devletin en önemli var oluş nedeni. Bireylerin sağlık, güvenlik ve insanca yaşama dair haklarının sağlanmadığı toplumlarda psikolojik sorunların, toplumsal yozlaşmanın artışı tesadüf değil. Bireyin gerek fiziki gerekse ruhsal sağlığının korunmasında temel ihtiyaçları olan barınmanın ve beslenmenin sağlanması bir toplumun olmazsa olmazı. İşte barınma ve beslenme temel ihtiyaçlarının nasıl, ne zaman ve ne kadar karşılandığı temel insan haklarına, mutlu bir yaşam sürmesi ise insanca yaşam koşullarının sağlanması konusuna giriyor.

Yaşlılık adeta ikinci çocukluk. İhtiyaçlarını tek başına karşılayabilen, geliri ile orantılı olarak kendine bir yaşam kuran bireylerin yaşamları yaş aldıkça zorlaşmaya başlıyor. Fiziki zafiyetler birinci zorlayıcı neden oluyor, mental zafiyetler veya mevcut rahatsızlıklarla gelişen demans vb. ise bireyi bir başkasının desteğine muhtaç hale getiriyor.

Yaşlılıkta profesyonel sağlık desteği gereken bakımları kadar bunların dışında kalan bakım hizmetlerinde yaşanan sorunlar da çok fazla. Öncelikle bu konuda kalifiye ve güvenilir eleman bulmak gerçekten zor. Yüksek bedellerle çalışan “yardımcı hanım” ların çoğu mevzuatın aradığı koşullar yerine getirilmeden çalıştırılıyor. Bu şekilde çalıştırılan kadınların işlerini yanlış yapmalarında kaynaklanan bakımını yapmakta oldukları kişiye karşı ihmal ve hatalarından kaynaklanan sorunlarda özellikle bir suç oluşturmadığı müddetçe hukuki sorumluluklarına gidilemediği gibi mala verilen zararlarda ( hırsızlık vb ) şikayetçi olmaları halinde yaşanan başka sorunlar ( Örneğin; çalışan yakını tarafından tehdit ve taciz edilme ) mağdur olan yaşlı ve yakınları susmayı tercih etmektedirler. Sorun örneklerini ve olasılıkları artırmak mümkün.

Öncelikle çalışanın birey olarak suça meyilli ve suiistimale açık olduğu durumları bir yana bırakırsak iyi niyetli çalışanlarla nasıl ilerlenebileceğini gözden geçirelim. Öncelikle bu konuda https://www.ailevecalisma.gov.tr/eyhgm/yayin-kaynak/ sayfasında Bakanlık tarafından yayınlanan çeşitli yayınlara ulaşmak mümkün. Bu yayınlarda bir çok standart, yapılması gerekenler vb açıklamalar var. Örneğinhttps://www.ailevecalisma.gov.tr/media/9332/demans-bak%C4%B1m-modeli-proje-kitab%C4%B1.pdf yayınında Demans bakım modelinde, devletin vermiş olduğu bakım hizmetinin standartlarını incelediğimizde bize epey fikir verebiliyor. Bu yayının 37. Sayfasından bir alıntı yapalım:

Evde Hasta Bakım Hizmetlerinin Amacı

• Bireylere kaliteli, ihtiyaca uygun ve düşük maliyetli bakım hizmetleri sunmak,
• Bireylerin bağımsızlıklarını sağlayarak yaşam kalitelerini yükseltmek,
• Bakıma muhtaç bireyin ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayarak aileye destek vermek,
• Ailenin ve tüm aile üyelerinin işlevselliğini arttırmaktır.

Evde Demans Bakımında Çalışacak, Bakım Veren Personelin (bakım elemanı) Görevleri;

• Hasta gereksinimlerini bilmek, bedensel ve psikolojik destek sağlamak ve karşılamak,
• Hastaya günlük bakım planı hazırlamak ve günlük bakımını yapmak,
• Hastanın alışkanlıklarını ortaya çıkarmak,
• İlaçların alınması ve zamanında verilmesini sağlamak,
• Hastaların iletişimine yardım etmek,
• Hastanın ev ve oda düzenlerini oluşturmak,
• Hastanın beslenmesine yardımcı olmak, gerekirse yemeğini yedirmek,
• Hastaya sağlık personelinin önerdiği pozisyonları vermek,
• Hastaya gerekli araç ve gereci sağlamak, kullanmak ve bunların temizliğini yapmak,
• Hasta ve yakınlarına evde bakım ile ilgili bilgi vermektir.

Bu yayını incelediğimizde demanslı olmadan, yaşlılığımızda bizlerle yaşayacak yardımcılardan beklentilerimizin ya da yakınlarımızın beklentilerinin neler olabileceği, bakım desteğinin nasıl düzenleneceğine dair bir fikir geliştirebilmekteyiz. Demanslı yaşlı ile birlikte yaşayacak/ yakınımıza bakacak birinden neler beklememiz gerektiği ya da bizzat baktığımız yakınlarımızda bizlerin neler yapabileceğimizi bu rehberde görmekteyiz. Tabii ki çevremizdekilerin yaşadığıklarından edindiği deneyimlerde bize rehber olmaktadır ve olacaktır. Ancak el yordamı ile ilerlemeye çalışmak yerine bakım hizmeti alacak bireylere yol gösterici olacak yayınlara ulaşarak daha hızlı ve doğru bir sistem kurmak anlamlı olabilir.